Körzüt Kalesi’nde dev keşif: Urartu’nun anıtsal girişi gün yüzüne çıktı
Van’ın Muradiye ilçesine bağlı Uluşar Mahallesi’nde, Urartu Kralı Minua döneminde inşa edilen Körzüt Kalesi’nde yürütülen kazılar, bölgenin tarihine yeni bir pencere açtı. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sabahattin Erdoğan başkanlığındaki ekip, 2022’den bu yana Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle sürdürülen çalışmalarda, kalenin sitadel girişini sağlayan ve surlara entegre edilmiş dikdörtgen avlulu anıtsal giriş yolunu gün yüzüne çıkardı.
Cumhurbaşkanlığı kararıyla bu yıl “Geleceğe Miras” projesine dahil edilen kazılarda daha önce Haldi Tapınağı, çivi yazılı tabletler, tonlarca ağırlıktaki bazalt sur duvarları ve iki tapınak ortaya çıkarılmıştı. Son olarak tespit edilen giriş yapısı, 8-10 metre yüksekliğinde ve 4 metre genişliğinde devasa surlara bağlı, açık avlulu ve dolaylı geçişli tipik Urartu mimarisi özelliğini taşıyor.
Doç. Dr. Sabahattin Erdoğan, kazıların iki etapta ilerlediğini belirterek,
“İlk etapta kalenin en önemli yapılarından biri olan Haldi Tapınağı’nı gün yüzüne çıkardık. Çalışmalar sırasında tapınağa bitişik konumda yeni surlar tespit ettik. İkinci etapta ise kalenin kuzeydoğu köşesinde yer alan özgün bir giriş yolu tespit ettik. Bu giriş alanı dikdörtgen planlı ve açık avlulu bir yapıya sahip. Kazılarda ortaya çıkardığımız surlar etkileyici bir mimariye sahip. 9 taş sırasından oluşan bir yapı görüyoruz. Surların yüksekliği ortalama 8-10 metreye ulaşıyor. Duvarlarda ‘bastiyon’ (kule çıkıntısı) ve ‘kurtin’ (iki bastiyon arasındaki duvar) dediğimiz mimari düzen karşımıza çıkıyor. Bu da Urartu mühendislerinin yapılara verdiği önemi gösteriyor.”
dedi. Erdoğan, Urartu giriş mimarisinin doğrudan geçişi bulunmayan akslı sisteme sahip olduğunu, böylece savunmanın daha kontrollü sağlandığını vurguladı.
“Cumhurbaşkanlığı himayesinde sürdürdüğümüz kazılarda mimari bulguların yanı sıra metal ok uçları, bronz bilezikler ve kırık yazıt parçalarını bulduk. Bu buluntular kalenin önemini ortaya koyuyor.”
ifadesini kullandı. Surlarda kullanılan 2 metrelik dev bazalt blokların başka Urartu yapılarına göre daha büyük olduğunu belirten Erdoğan,
“Taşların bir kısmı doğrudan kaleden kesilip kaydırılarak kullanılmış. Bu yıl tespit ettiğimiz giriş ünitesiyle bağlantılı anıtsal surlar 9 taş dizisinden oluşuyor. 8-10 metre yüksekliğinde ve 4 metre genişliğinde bir surdan söz ediyoruz. Kullanılan taşların her biri yaklaşık 2 metre boyutunda. Bu ölçekte taşlara başka Urartu kalelerinde rastlamıyoruz. Van Kalesi’nde de büyük taşlar var ancak Körzüt Kalesi’ndeki taşlar onlardan daha büyük. Bu nedenle burada anıtsal bir sur sistemiyle karşı karşıyayız. Bu durum, kalenin askeri ve savunma açısından ne kadar önemli olduğunu açıkça göstermektedir.”
diye konuştu.
