Deniz Buzlarındaki Erime, Okyanus Işığını ve Su Altı Yaşamını Etkiliyor
İSTANBUL (AA) - YEŞİM YÜKSEL - İklim değişikliği nedeniyle deniz buzlarının erimesi, okyanusa giren ışık miktarını değiştirerek su altındaki ekosistemleri tehdit ediyor. Nature Communications dergisindeki bir çalışma, bu erimenin fotosentetik organizmalar üzerinde önemli etkiler yarattığını ortaya koydu.
Dünya Okyanus Günü’nde Kritik Uyarılar
Birleşmiş Milletler’in 2008’de 8 Haziran’ı “Dünya Okyanus Günü” olarak ilan etmesiyle, okyanusların karşılaştığı zorluklara dikkat çekiliyor.
Bu yılki tema “HARİKA: Bizi Ayakta Tutanı Ayakta Tutmak” (WONDER: Sustaining What Sustains Us) olarak belirlenirken, bilim insanları deniz buzlarının erimesinin ekolojik sonuçlarını masaya yatırdı.
Nature Communications’da yayımlanan bir araştırmaya göre, küresel ısınma nedeniyle kutup bölgelerindeki deniz buzu kaybı, okyanusa giren ışığın miktarını artırıyor ve suyun rengini mavi ağırlıklı bir spektruma kaydırıyor. Bu değişim, fotosentez yapan organizmalar üzerinde derin etkiler yaratıyor.
Işık Değişimi ve Fotosentez
Çalışmanın başyazarı Monika Soja-Wozniak, deniz buzunun ışığı dağıtarak büyük kısmını yansıttığını, ancak erimeyle birlikte suyun mavi ışığı derinlere taşıdığını belirtti.
“Buz altında yaşayan alglerin pigmentleri, geniş renk yelpazesine adapte olmuşken, erimeyle mavi ağırlıklı bir ortama geçiyorlar. Bu, fotosentez için daha az uygun bir ortam yaratıyor,” dedi.
İzmir Bakırçay Üniversitesi Coğrafya Bölümü Başkanı Prof. Dr. Şermin Tağıl, bu değişimin ekosistem üzerindeki etkilerini şöyle özetledi: “Önceden geniş spektrumlu ışıkta fotosentez yapan algler, şimdi sadece mavi ışığa adapte olmak zorunda. Bu, biyolojik çeşitliliği kökten değiştiriyor ve alglerin karbon tutma kapasitesinin azalması, küresel iklimde zincirleme tehditler doğuruyor.”
Buzulların Rolü ve Albedo Etkisi
Prof. Dr. Tağıl, buzulların gezegenin doğal soğutucuları olduğunu ve erimeyle alttaki koyu yüzeylerin ısıyı emerek sıcaklık artışını tetiklediğini vurguladı.
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden Prof. Dr. Murat Yabanlı ise, buz tabakalarının yüksek albedo (güneş ışığını %80 yansıtma) özelliğinin erimeyle kaybolduğunu belirtti.
“Okyanus yüzeyi daha fazla ışık soğurarak sıcaklığı artırıyor. Bu, daha fazla erimeye ve fitoplankton gelişimini etkileyecek karışım bozulmalarına yol açabilir,” dedi. Yabanlı, fitoplanktonların azalmasının besin piramidini etkileyerek zooplankton, balıklar ve deniz memelilerini tehdit ettiğini ekledi.
Tağıl, buzulların erimesini durdurmanın mümkün olmadığını, ancak sera gazı emisyonlarını azaltmanın olumsuz etkileri hafifletebileceğini ifade etti. Dünya Okyanus Günü, bu bağlamda toplumları bilinçlendirme fırsatı sunuyor. Araştırmalar, kutup bölgelerindeki ekosistemlerin korunmasının küresel iklim için kritik olduğunu ortaya koyuyor.
