2025 Nobel Tıp Ödülü: Periferik Bağışıklık Toleransı Keşifleri İçin Brunkow, Ramsdell ve Sakaguchi’ye Verildi
2025 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, otoimmün hastalıklar ve kanser tedavilerinde devrim yaratacak “periferik bağışıklık toleransı” mekanizmalarındaki keşifleri nedeniyle ABD'li Mary Brunkow ve Fred Ramsdell ile Japon Shimon Sakaguchi’ye layık görüldü. Karolinska Enstitüsü’nde açıklanan ödül, bağışıklık sisteminin kendi dokularını saldırmadan koruyan T hücrelerini ve Foxp3 geninin rolünü aydınlatan çalışmaları ödüllendiriyor.
Bağışıklık sistemi, T hücreleri aracılığıyla mikropları tanırken, bazı hücreler yanlışlıkla vücudun kendi proteinlerini hedef alarak otoimmün hastalıklara yol açabiliyor. Brunkow ve Ramsdell, farelerdeki genetik çalışmalarda Foxp3 geninin düzenleyici T hücreleri için kritik olduğunu keşfetti; bu genin insanlardaki IPEX sendromuyla ilişkisi de belirlendi. Sakaguchi’nin çalışmaları, bu hücrelerin bağışıklık dengesini nasıl sağladığını ortaya koydu. Keşifler, kök hücre nakillerinde komplikasyonları önleme, kanser immünoterapilerini geliştirme ve otoimmün hastalıkları tedavi etme potansiyeli taşıyor.
Kazananlar Hakkında:
Mary Brunkow (1961 doğumlu, ABD): Princeton Üniversitesi doktora mezunu. Keşiflerini Washington’daki biyoteknoloji şirketinde yaptı; şu anda Seattle Sistem Biyolojisi Enstitüsü’nde kıdemli program yöneticisi.
Fred Ramsdell (1960 doğumlu, ABD): Kaliforniya Üniversitesi doktora mezunu. Brunkow ile aynı şirkette çalıştı; San Francisco ve Seattle’daki kendi şirketinde danışman.
Shimon Sakaguchi (1951 doğumlu, Japonya): Kyoto Üniversitesi tıp doktoru ve doktora mezunu. Osaka Üniversitesi’nde profesör.
2024 ödülü, mikroRNA keşifleri için Victor Ambros ve Gary Ruvkun’a gitmişti. Nobel Tıp Ödülü, 1901’den beri 115 kez verildi; en genç kazanan 31, en yaşlı 87 yaşındaydı. Ödüller, Alfred Nobel Vakfı tarafından 10 Aralık’ta Stockholm’de veriliyor.
