ABD ve Çin heyetleri, karşılıklı tarife artışlarıyla tırmanan ticaret gerilimini azaltmak amacıyla Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’da yürütülen müzakerelerin yeni turunun ardından “ön çerçeve anlaşmaya” vardıklarını duyurdu.
Çin’in Uluslararası Ticaret Temsilcisi Li Çınggang, düzenlediği basın toplantısında tarafların tarifeler konusunda ön mutabakata vardığını açıkladı. Li, çerçeve anlaşmanın iki ülkenin iç onay süreçlerine sunulacağını belirtti.
ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer ise, “Yoğun geçen görüşmeler sonunda, nihai detayları iki ülke liderlerinin değerlendireceği bir çerçeve anlaşmaya ulaştık. Görüşmeler yapıcı geçti ve liderlerin verimli bir diyalog zemini oluştu.” ifadelerini kullandı.
Greer, müzakerelerde 10 Kasım’da süresi dolacak geçici uzlaşmanın uzatılması ve nadir toprak elementleri ticareti konularının da ele alındığını kaydetti.
Trump-Şi Görüşmesi Öncesi Beşinci Tur Müzakereler
Çin Başbakan Yardımcısı Hı Lifıng ile ABD Hazine Bakanı Scott Bessent başkanlığındaki heyetler, 25–26 Ekim tarihlerinde Kuala Lumpur’da bir araya geldi. Bu toplantı, iki ülke arasındaki ticaret gerilimini çözmeye yönelik beşinci müzakere turu oldu.
Taraflar, daha önce Mayıs’ta Cenevre, Haziran’da Londra, Temmuz’da Stockholm ve Eylül’de Madrid’de görüşmeler gerçekleştirmişti. Kuala Lumpur’daki bu son buluşma, ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in 30 Ekim’de Güney Kore’deki APEC Zirvesi öncesi yapacağı görüşmeye hazırlık niteliğinde değerlendiriliyor.
Tarife Restleşmesi ve Ekonomik Gerilim
İki ülke arasındaki ticari gerilim, ABD Başkanı Trump’ın göreve dönüşünün ardından uygulamaya koyduğu yüksek gümrük tarifeleri ile tırmandı. Washington yönetimi, Çin dahil birçok ticaret ortağına ek vergi getirirken, Pekin yönetimi de karşılık vermek suretiyle tarifeleri artırdı.
2025 yılı başında başlayan süreçte, ABD’nin Çin mallarına uyguladığı vergi %145’e, Çin’in ABD mallarına uyguladığı vergi ise %125’e kadar yükseldi.
Mayıs ayında İsviçre’nin Cenevre kentinde yapılan ilk müzakereler sonunda taraflar, gümrük vergilerini 90 gün süreyle karşılıklı düşürme kararı almıştı.
Takip eden görüşmelerde, Londra, Stockholm ve Madrid buluşmalarında bu geçici uzlaşmanın süresi ve kapsamı aşamalı olarak uzatılmıştı.
Malezya’daki son müzakerelerle birlikte, 10 Kasım’da sona erecek mevcut uzlaşmanın yeniden uzatılması ve tarife oranlarının kademeli olarak azaltılması bekleniyor.
Gerilimin Küresel Yansımaları
ABD ve Çin arasındaki ticaret restleşmesi, yalnızca iki ülke ekonomisini değil, küresel tedarik zincirlerini de doğrudan etkiliyor.
ABD’nin teknoloji ihracatına getirdiği kısıtlamalar ve Çin’in nadir toprak elementleri üzerindeki kontrol politikası, iki ülke arasındaki stratejik rekabetin ekonomik boyutunu derinleştiriyor.
Uzmanlar, Trump–Şi görüşmesinde sağlanacak olası uzlaşmanın, yalnızca tarifeler değil, teknoloji, enerji ve hammadde tedariki gibi alanlarda da belirleyici olacağı görüşünde birleşiyor.
