İsrail’de koalisyon ortağı Ultra-Ortodoks (Haredi) partiler, zorunlu askerlikten muafiyet sağlayacak yasa tasarısında ilerleme sağlanmaması halinde hükümeti düşürme tehdidinde bulunuyor.
İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberine göre, Başbakan Binyamin Netanyahu, Ultra-Ortodoks partilerin temsilcileriyle bir araya geldi. Görüşmede Netanyahu ilerleme sağlandığını ifade etse de başta Birleşik Tevrat Yahudiliği olmak üzere diğer Haredi partiler, ilerleme yetersiz kalırsa Meclisin feshi için muhalefetle iş birliği yapacaklarını açıkladı.
Bu süreçte Agudat Yisrael partisine bağlı hahamların oluşturduğu Bilgeler Konseyi, muhalefetin sunacağı Meclisin feshi teklifini destekleme kararı aldı. Bu adımın, Netanyahu hükümetini ciddi şekilde tehdit ettiği değerlendiriliyor.
Haredi partiler, hükümetten bu krizi bertaraf edecek yeni bir yasa talep ediyor. Koalisyon ortağı Şas Partisi’nden Asher Medina, yerel bir gazetede Netanyahu’ya, “Anahtar senin elinde, ya çözersin ya da hükümet dağılır” mesajını verdi.
Muhalefetteki Yair Lapid liderliğindeki Gelecek Var ve Avigdor Lieberman liderliğindeki İsrail Evimiz partileri, gelecek hafta Meclisin feshi için yasa teklifini sunacaklarını duyurdu.
Zorunlu Askerlik Tartışması Büyüyor
Krizin temelinde, Ultra-Ortodoks Yahudilerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasını öngören yasanın hâlâ Meclisten geçmemesi yatıyor.
İsrail yasalarına göre, 18 yaşını dolduran her bireyin zorunlu askerlik hizmetini yapması gerekiyor. Ancak Haredilerin yıllardır bu hizmetten muaf tutulması, ülkede önemli bir tartışma konusu.
İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze Şeridi'nde artan askeri operasyonları nedeniyle orduya asker ihtiyacı da yükseldi. Yeniden başlayan çatışmaların ardından ordunun 7 bini savaş bölgelerinde görev yapmak üzere toplam 12 bin asker ihtiyacı olduğu belirtiliyor.
Geçtiğimiz yıl artan asker ihtiyacıyla birlikte, askerlikten muaf Ultra-Ortodoks Yahudi gençlerin orduya alınması çalışmaları, İsrail’in en tartışmalı meselelerinden biri haline geldi.
İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024’te Haredi erkeklerin askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığına ve uygun olanların askere alınması gerektiğine karar verdi.
Nüfusun yaklaşık %13'ünü oluşturan Harediler, zorunlu askerliğe karşı çıkıyor ve yaşamlarını Tevrat çalışmalarına adadıklarını savunuyor.
Bu süreçte Netanyahu’nun Haredi koalisyon ortakları, Başbakan’a baskıyı artırdı. Yeni askerlik yasası çıkarılmaması halinde, Haredi partiler bir aydır Meclis oylamalarını boykot ederek hükümetin işleyişini zorluyor ve sık sık hükümeti devirmekle tehdit ediyor.
