Aşırı Sağ Yükseliyor, Koalisyon Zorunlu Görünüyor
Hollanda’da genel seçimler için vatandaşlar sandık başına gitti. Ülkede saat 07.30’da başlayan oy verme işlemi, yerel saatle 21.00’de sona erecek.
Seçimde 27 partiye mensup 1166 aday, Temsilciler Meclisi’ndeki 150 sandalye için yarışıyor. Aralarında 34 Türk kökenli adayın da bulunduğu seçimlerde, hiçbir partinin tek başına iktidara yetecek 76 milletvekili sayısına ulaşmasının beklenmediği ifade ediliyor.
Oy verme işleminin tamamlanmasının ardından Hollanda medyası sandık çıkış anketlerini yayımlayacak. İlk sonuçların gece geç saatlerde, resmî sonuçların ise 7 Kasım’da açıklanması planlanıyor.
Sonuçların kesinleşmesinin ardından hükümet kurma görüşmeleri başlayacak. En fazla milletvekili çıkaran partinin koalisyon görüşmelerini başlatacağı bu sürecin, ülkedeki siyasi geleneğe göre haftalar, hatta aylar sürebileceği belirtiliyor. Hollanda’da önceki hükümetler 2021’de 229, 2023’te ise 223 gün sonra kurulabilmişti.
Anketlerde Aşırı Sağcı Partiler Yükselişte
Son anketlere göre, İslam karşıtı söylemleriyle bilinen Geert Wilders liderliğindeki Özgürlük Partisi (PVV), Demokratlar 66 (D66) ve seçimlere ittifakla katılan İşçi Partisi (PvdA) ile Yeşil Sol (GroenLinks) partilerinin her birinin yaklaşık 23 sandalye kazanması bekleniyor.
Geçen yıl 37 sandalye elde eden PVV’nin sandalye sayısının bu seçimde 23’e düşmesi öngörülüyor. Diğer aşırı sağcı partilerden Demokrasi İçin Forum (FvD)’nin 6, JA21 partisinin ise 11 milletvekiliyle Meclis’e girmesi bekleniyor. Böylece aşırı sağ partilerin toplam sandalye sayısının 41’den 45’e yükselmesi tahmin ediliyor.
Koalisyon Ortaklarında Oy Kaybı
Son hükümetin ortaklarından Özgürlük ve Demokrasi İçin Halk Partisi (VVD)’nin sandalye sayısının 24’ten 16’ya düşmesi bekleniyor.
Yeni Sosyal Sözleşme Partisi (NSC)’nin 20 sandalyeden 1’e, aşırı sağcı Çiftçi Vatandaş Hareketi (BBB) partisinin ise 7 sandalyeden 5’e gerileyeceği tahmin ediliyor.
Buna karşılık, önceki seçimde yalnızca 5 sandalye kazanan Hristiyan Demokratlar Birliği (CDA)’nın 19 milletvekiliyle Meclis’te temsil edilmesi öngörülüyor.
Denk Partisi Mevcut Gücünü Koruyor
Irkçılık ve ayrımcılıkla mücadele eden, Filistin haklarını savunmasıyla tanınan Denk Partisi de seçimde yer alıyor. Mecliste 3 milletvekiliyle temsil edilen partinin üyelerinin çoğunu Türk ve göçmen kökenli seçmenler oluşturuyor.
Bu seçimde 50 adayla yarışan Denk Partisi, aralarında 22 Türk kökenli adayın bulunduğu listeyle mevcut 3 sandalyesini koruyacağı tahmin ediliyor.
Hükümet Krizi ve Seçim Süreci
Temmuz 2024’te göreve başlayan dörtlü koalisyon hükümeti, aşırı sağcı PVV’nin göç politikalarındaki anlaşmazlıklar nedeniyle çekilmesi üzerine 3 Haziran’da düştü.
Ağustos ayında İsrail’e yönelik politikalar konusunda yaşanan fikir ayrılıkları nedeniyle NSC’nin de hükümetten ayrılmasıyla koalisyonda yalnızca VVD ve BBB partileri kaldı.
Son dört hükümetin tamamı, göçmen politikalarındaki uzlaşmazlıklar nedeniyle erken seçime gitmek zorunda kaldı. Hollanda, son yıllarda kısa ömürlü koalisyonlar ve sık seçimlerle siyasi istikrarsızlık döneminden geçiyor.
