İran: ABD ile Nükleer Müzakerelerde "Dengeli" Anlaşmaya Hazırız
Tahran Diyalog Forumu’nda önemli açıklamalar
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Tahran Diyalog Forumu’nun açılışında yaptığı konuşmada, İran’ın nükleer programı konusunda ABD ile dengeli bir anlaşmaya hazır olduğunu vurguladı. İran Dışişleri Bakanlığı’na bağlı Siyaset ve Uluslararası Araştırmalar Enstitüsü’nde düzenlenen foruma, 53 ülkeden bakan, bakan yardımcısı ve diplomatlar katıldı. Türkiye’yi Dışişleri Bakan Yardımcısı Zeki Levent Gümrükçü temsil etti.
Erakçi’den nükleer müzakere mesajları
Erakçi, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT)’na bağlı olduğunu ve nükleer silah arayışında olmadığını belirtti. “İran, kitle imha silahları üretmeme ve kullanmama ilkesine bağlıdır. Nükleer programımızla ilgili meşru uluslararası endişeleri etkileşim ve şeffaflıkla gidermeye hazırız,” dedi. ABD ile müzakerelerde hedefin, NPT çerçevesinde İran’ın nükleer haklarına saygı gösteren ve yaptırımların kapsamlı şekilde kaldırılmasını garanti eden bir anlaşma olduğunu ifade etti. Erakçi, Avrupa’dan gerçek irade ve bağımsız bir yaklaşım görmeleri halinde ilişkilerde yeni bir sayfa açmaya da hazır olduklarını ekledi.
Gazze krizi ve uluslararası sistem eleştirisi
Erakçi, Gazze’deki krizin, İsrail’in Filistinlilere yönelik soykırımının devam ettiğini ve bunun uluslararası sistemin yetersizliğini gösterdiğini savundu. “Gazze krizi, bölgenin kaderinin bölge dışı güçlerin karar ve iradesine bağlı kalamayacağının kanıtıdır,” diyerek, Batılı güçlerin bölge politikalarına eleştiri getirdi. Bu açıklama, İran’ın bölgesel sorunlarda bağımsız bir yaklaşım talebini yansıtıyor.
Forumun katılımcıları ve kapsamı
Tahran Diyalog Forumu, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi’nin katılımıyla başladı. Foruma, Azerbaycan’dan Hikmet Hacıyev, Tacikistan’dan Siraceddin Muhriddin, Umman’dan Bedr bin Hamed el-Busaidi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nden Neçirvan Barzani, Afganistan geçici hükümetinden Emirhan Muttaki gibi isimler katıldı. Forum, bölgesel gelişmeler, nükleer müzakereler ve uluslararası işbirliği gibi konuları ele alıyor.
İran’ın nükleer müzakere tutumu
Yaptırımların kaldırılması: Erakçi, @gundemedairhs
hesabının 11 Mayıs 2025 paylaşımında da belirttiği gibi, ABD ile müzakerelerde yaptırımların kaldırılmasını hedefliyor. “Uranyum zenginleştirme ilkesinden taviz vermeyiz, ancak oran ve seviyeler konuşulabilir,” demişti.
Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan’ın mesajları: İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, daha önce @ConflictTR
’nin 5 Nisan ve 22 Nisan 2025 paylaşımlarında aktardığı üzere, ABD ile eşit konumda müzakereye ve ulusal çıkarları koruyarak anlaşmaya hazır olduklarını söylemişti.
Uranyum zenginleştirme: Erakçi, @yazarmuratakan
’ın 10 Mayıs 2025 paylaşımında vurguladığı gibi, İran’ın nükleer haklarından vazgeçmeyeceğini ve uranyum zenginleştirme konusunda taviz vermeyeceğini ifade etmişti.
Müzakerelerin geçmişi ve mevcut durum
İran ile ABD arasındaki nükleer müzakereler, 2015 Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) sonrası 2018’de Trump’ın anlaşmadan çekilmesiyle kesintiye uğramıştı. Biden yönetimi döneminde dolaylı görüşmeler başlasa da, yaptırımlar ve uranyum zenginleştirme konularında anlaşmazlıklar devam etti. Erakçi’nin “dengeli anlaşma” vurgusu, İran’ın hem nükleer haklarını koruma hem de ekonomik yaptırımlardan kurtulma arzusunu yansıtıyor. @Haberturk
’ün 16 Mayıs 2025 paylaşımı, Erakçi’nin uranyum zenginleştirme hakkından vazgeçmeyeceklerini tekrarladığını doğruluyor.
Gazze ve bölgesel dinamikler
Erakçi’nin Gazze krizi üzerinden uluslararası sistemi eleştirmesi, İran’ın Filistin meselesini bölgesel söyleminde merkezde tuttuğunu gösteriyor. İran, Hamas’ı desteklerken, Gazze’deki durumu Batı’nın çifte standartlarını eleştirmek için kullanıyor. 34. Arap Birliği Zirvesi’nde de Filistin meselesi öncelikli gündem olmuş, Hamas zirve sonuçlarını memnuniyetle karşılamıştı.
X platformunda yankılar
X’te, Erakçi’nin açıklamaları ve İran’ın müzakere tutumu tartışılıyor. @Realistqx
’in 7 Nisan 2025 paylaşımı, İran’ın Umman üzerinden dolaylı müzakerelere hazır olduğunu belirtirken, @TurkishIndy
’nin 11 Mayıs 2025 paylaşımı, Pezeşkiyan’ın anlaşma arayışında ciddi olduğunu vurguluyor. Ancak, bazı kullanıcılar, İran’ın uranyum zenginleştirme ısrarının müzakereleri zorlaştırabileceğini savunuyor.
İran, Tahran Diyalog Forumu’nu bölgesel ve uluslararası mesajlarını iletmek için bir platform olarak kullandı. Erakçi’nin dengeli anlaşma vurgusu, İran’ın hem NPT’ye bağlılığını hem de yaptırımlardan kurtulma hedefini gösteriyor. Ancak, uranyum zenginleştirme ve yaptırımların kaldırılması konusundaki katı tutum, müzakerelerde ilerlemeyi zorlaştırabilir. Gazze krizine vurgu, İran’ın anti-Batı söylemini güçlendirme ve bölgesel liderlik iddiasını destekleme stratejisinin bir parçası.
