İran’dan UAEA’ya Sert Eleştiriler: “Kuruluşun Sessizliği Tarihe Leke Olarak Geçecek”
UAEA 69. Genel Konferansı, kurumun Viyana’daki merkezinde “Nükleer Alanda Küresel İşbirliği” temasıyla başladı. Konferansa bakanlık düzeyinde çok sayıda ülke katılım sağladı.
UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi, açılış konuşmasında, askeri çatışmaların arttığı, nükleer normların erozyona uğradığı ve yoksullukla refah arasındaki farkın büyüdüğü zor bir dönemde konferansı gerçekleştirdiklerini belirtti. Grossi, “Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getiren bazı ülkelerde bile artık nükleer silah edinip edinmeme konusu açıkça tartışılıyor. Bir an için düşünün: Birkaç ülke yerine 20 ya da 25 ülkenin nükleer silahlarla donanmış olduğu bir dünya.” diye konuştu. Grossi, UAEA ve NPT’nin rolünün kritik olduğunu vurguladı. Mısır’daki Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ile görüşmesini anımsatan Grossi, İran’daki denetimlerin yeniden başlaması için pratik adımlar atıldığını ifade etti.
İsrail, diplomasi ve barış yolunu sabote ediyor
İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami, UAEA’nın kritik bir dönemden geçtiğini belirterek, NPT ve uluslararası hukukun İsrail ve ABD’nin saldırgan eylemleriyle zarar gördüğünü söyledi. İslami, 13 Haziran’daki İsrail saldırısında UAEA denetimindeki nükleer tesislerin hedef alındığını, bilim insanları ve sivillerin öldüğünü ve yaralandığını anımsattı. 22 Haziran’da ABD’nin de katıldığını kaydeden İslami, “İran’ın düşmanları, nükleer bilim ve teknoloji, nükleer bilgi birikimi ve endüstrinin İran’da köklü ve derin bir geçmişe sahip olduğunu, askeri saldırı ve suikastlarla ortadan kaldırılamayacağını bilmelidir. Çocuk katili ve soykırımcı siyonist rejimin suçları, sadece İran’ın nükleer tesislerini yok etmekle kalmayıp, diplomasi ve barış yolunu sürekli olarak sabote etmeyi de amaçlıyor.” dedi. UAEA’nın saldırılara kınama yapmamasını eleştiren İslami,
“(UAEA) Kurumun, özellikle de Başkan’ın (Grossi) bu sessizliği ve eylemsizliği, kurumun tarihinde bir leke olarak kalacaktır.”
diye konuştu.
İran’ın nükleer silahlanma yolu tamamen ortadan kaldırılmalıdır
ABD Enerji Bakanı Chris Wright, ABD’nin barışçıl nükleer teknolojinin teşviki için UAEA ve üye devletlerle işbirliğine kararlı olduğunu ifade etti. Wright, “İran’ın yükümlülüklerini ihlal etmesinin, NPT rejimi için en ciddi tehdidi” oluşturduğunu belirterek, Tahran’ın “UAEA’ya karşı şeffaf olmaması ve nükleer silahlanma çabalarının” kabul edilemez olduğunu vurguladı. Wright, “Henüz yeterince açık değilse, İran konusunda ABD’nin tutumunu tekrar belirtmek isterim. İran’ın tüm zenginleştirme ve yeniden işleme kapasiteleri dahil olmak üzere nükleer silahlanma yolu tamamen ortadan kaldırılmalıdır.” dedi. İran’ı yükümlülüklerine uymaya ve UAEA müfettişlerine engelsiz erişim sağlamaya çağırdı.
