Merkezi Yönetim Bütçe Harcamaları ve Gelirlerinde Artış
Merkezi yönetim bütçesi, ocak-kasım döneminde 12 trilyon 842 milyar 574 milyon lira harcama yaparken, bütçe gelirleri 11 trilyon 571 milyar 584 milyon liraya ulaştı. Hazine ve Maliye Bakanlığı, kasım ayına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı.
Buna göre, kasım ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 956 milyar 105 milyon liradan yüzde 30,7 artışla 1 trilyon 250 milyar 103 milyon liraya yükseldi. Böylece, 2025 yılı için öngörülen 14 trilyon 731 milyar 14 milyon lira ödeneğin yüzde 8,5’i kullanılmış oldu.
Geçen yıl kasımda 129 milyar 652 milyon lira olan faiz dışı fazla, bu yılın aynı ayında 287 milyar 408 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz hariç bütçe giderleri yüzde 39,8 artarak 1 trilyon 132 milyar 181 milyon liraya çıktı ve bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı 8,9 olarak kaydedildi.
| Kalem | Kasım 2024 | Kasım 2025 | Değişim (%) |
|---|---|---|---|
| Bütçe Giderleri | 956.105.000.000 | 1.250.103.000.000 | 30,7 |
| Faiz Dışı Fazla | 129.652.000.000 | 287.408.000.000 | - |
| Faiz Hariç Giderler | 810.000.000.000* | 1.132.181.000.000 | 39,8 |
| Personel Giderleri | 243.968.000.000* | 326.745.000.000 | 34,1 |
| Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi | 29.000.000.000* | 39.379.000.000 | 35,9 |
| Mal ve Hizmet Alım Giderleri | 78.707.000.000* | 103.943.000.000 | 32,0 |
| Cari Transferler | 343.000.000.000* | 451.579.000.000 | 31,6 |
| Sermaye Giderleri | 113.000.000.000* | 113.800.000.000 | 0,7 |
| Sermaye Transferleri | 50.000.000.000* | 67.139.000.000 | 34,3 |
| Borç Verme Giderleri | 28.000.000.000* | 29.595.000.000 | 5,7 |
| Faiz Giderleri | 146.300.000.000* | 117.922.000.000 | -19,4 |
| Bütçe Gelirleri | 939.460.000.000 | 1.419.589.000.000 | 51,1 |
| Vergi Gelirleri | 819.000.000.000* | 1.272.481.000.000 | 55,3 |
| Vergi Dışı Gelirler | 97.800.000.000* | 118.628.000.000 | 21,4 |
Kasım ayında personel giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 34,1 artışla 326 milyar 745 milyon liraya ulaşırken, öngörülen 3 trilyon 475 milyar 521 milyon lira ödeneğin yüzde 9,4’ü kullanıldı. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise yüzde 35,9 artışla 39 milyar 379 milyon liraya yükseldi ve ödeneğin yüzde 9,1’i harcandı.
Mal ve hizmet alım giderleri için öngörülen 1 trilyon 23 milyar 745 milyon lira ödeneğin yüzde 10,2’si kullanılırken, kasımda bu kalemden 103 milyar 943 milyon lira harcandı. Cari transferler ise yüzde 31,6 artışla 451 milyar 579 milyon lira olarak kayıtlara geçti. Sermaye gideri 113 milyar 800 milyon lira, sermaye transferi 67 milyar 139 milyon lira, borç verme giderleri ise 29 milyar 595 milyon lira oldu. Faiz giderleri ise yüzde 19,4 düşüşle 117 milyar 922 milyon lira olarak gerçekleşti.
Bütçe gelirleri tarafında merkezi yönetim gelirleri, kasımda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 51,1 artış göstererek 1 trilyon 419 milyar 589 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirleri tahsilatı ise yüzde 55,3 artışla 1 trilyon 272 milyar 481 milyon lira oldu. Vergi dışı diğer gelirler 118 milyar 628 milyon liraya çıkarken, özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 24 milyar 6 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 4 milyar 474 milyon lira olarak kaydedildi.
Vergi türleri itibarıyla kasımda gelir vergisi yüzde 66,7, kurumlar vergisi yüzde 77,5, dahilde alınan KDV yüzde 42,5, özel tüketim vergisi yüzde 47, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 59,3, ithalde alınan KDV yüzde 32,5, damga vergisi yüzde 52,8, harçlar yüzde 50,3 ve diğer vergiler yüzde 30,1 arttı.
Ocak-kasım dönemi gerçekleşmelerinde ise merkezi yönetim bütçe giderleri yüzde 41,6 artışla 12 trilyon 842 milyar 574 milyon liraya yükseldi ve öngörülen ödeneğin yüzde 87,2’si kullanıldı. Faiz hariç giderler 10 trilyon 904 milyar 864 milyon lira olarak hesaplandı.
| Kalem | Ocak-Kasım 2024 | Ocak-Kasım 2025 | Değişim (%) |
|---|---|---|---|
| Bütçe Giderleri | 9.070.221.000.000 | 12.842.574.000.000 | 41,6 |
| Faiz Hariç Giderler | 7.867.000.000.000* | 10.904.864.000.000 | 38,5 |
| Personel Giderleri | 2.489.000.000.000* | 3.398.396.000.000 | 36,4 |
| Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi | 304.000.000.000* | 416.749.000.000 | 36,8 |
| Mal ve Hizmet Alım Giderleri | 596.000.000.000* | 865.172.000.000 | 45,1 |
| Cari Transferler | 3.435.000.000.000* | 4.779.582.000.000 | 39,2 |
| Sermaye Giderleri | 980.000.000.000* | 1.009.391.000.000 | 3,0 |
| Sermaye Transferleri | 180.000.000.000* | 214.104.000.000 | 18,9 |
| Borç Verme Giderleri | 185.000.000.000* | 221.470.000.000 | 19,7 |
| Faiz Giderleri | 1.194.000.000.000* | 1.937.710.000.000 | 62,1 |
| Bütçe Gelirleri | 7.793.286.000.000 | 11.571.584.000.000 | 48,5 |
| Vergi Gelirleri | 6.622.000.000.000* | 10.002.002.000.000 | 51,6 |
| Vergi Dışı Gelirler | 997.000.000.000* | 1.262.390.000.000 | 26,5 |
Personel giderleri 3 trilyon 398 milyar 396 milyon liraya yükselirken, sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri 416 milyar 749 milyon liraya ulaştı. Mal ve hizmet alım giderleri yüzde 45,1 artışla 865 milyar 172 milyon lira, cari transferler yüzde 39,2 artarak 4 trilyon 779 milyar 582 milyon lira oldu. Sermaye giderleri 1 trilyon 9 milyar 391 milyon lira, sermaye transferleri 214 milyar 104 milyon lira ve borç verme giderleri 221 milyar 470 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz giderleri ise yüzde 62,1 artarak 1 trilyon 937 milyar 710 milyon liraya ulaştı.
Bütçe gelirleri, ocak-kasım döneminde yüzde 48,5 artışla 11 trilyon 571 milyar 584 milyon lira oldu. Vergi gelirleri 10 trilyon 2 milyar 2 milyon liraya yükseldi ve bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı yüzde 89,8 olarak kaydedildi. Vergi dışı gelirler de yüzde 26,5 artışla 1 trilyon 262 milyar 390 milyon lira, özel bütçeli idarelerin gelirleri 246 milyar 14 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 61 milyar 178 milyon lira oldu.
Vergi türleri itibarıyla ocak-kasım döneminde gelir vergisi yüzde 88,3, kurumlar vergisi yüzde 37,5, dahilde alınan KDV yüzde 56,5, özel tüketim vergisi yüzde 39,8, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 63,2, ithalde alınan KDV yüzde 27,5, damga vergisi yüzde 52,6, harçlar yüzde 63,4 ve diğer vergiler yüzde 43,8 arttı.
