Gündem Atlas Ekonomi TCMB analizi: Türkiye’nin ihracat çeşitliliği güçleniyor

TCMB analizi: Türkiye’nin ihracat çeşitliliği güçleniyor

TCMB'nin analizi, Türkiye'nin ihracat çeşitliliğinin artarak küresel ticarete entegrasyonunu güçlendirdiğini ortaya koyuyor. 2013-2024 döneminde ürün sayısı 10,810'a, ürün-ülke kombinasyonu ise yüzde 40 artarak 236,864'e ulaştı. Bu, Türkiye'nin ihracatının daha dayanıklı hale geldiğini gösteriyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından hazırlanan analizde, ürün ve özellikle ürün-ülke çeşitliliğindeki artışın, Türkiye’nin küresel ticarete entegrasyonunun güçlendiğini gösterdiği bildirildi.

TCMB Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü uzman yardımcıları Didem Yazıcı ve Enver Sait Kurtaran tarafından hazırlanan "Türkiye’nin İhracat Çeşitliliği" başlıklı analiz, Bankanın blog sayfası Merkezin Güncesi'nde yayımlandı.

Analizde, küresel ticaretin jeopolitik gelişmeler, gümrük vergileri ve finansal şoklar gibi etkenlerle kesintiye uğrayabildiği dönemlerde, ürün ve pazar çeşitliliğinin bu tür şoklara karşı dayanıklılığı artırdığı vurgulandı.

İhracat çeşitliliğinde artış

Türkiye’nin ihracat çeşitliliğinin zaman içindeki gelişiminin, seçili gelişmekte olan ülkelerle karşılaştırmalı olarak incelendiği analizde, 2013-2024 döneminde Türkiye’nin ihracat gerçekleştirdiği farklı ürün ve ürün-ülke sayısı 12 haneli GTİP ayrımı kullanılarak hesaplandı.

Bu dönemde Türkiye’nin ihracat yaptığı ürün sayısı 10 bin 487’den 10 bin 810’a, ürün-ülke kombinasyonu ise yüzde 40’ın üzerinde artışla 167 bin 459’dan 236 bin 864’e yükseldi. Bu gelişmenin, Türkiye’nin ihracat ağının daha kompleks ve dayanıklı hale geldiğine işaret ettiği belirtildi.

Küresel karşılaştırma ve güçlü performans

Analizde, dünya genelinde ihracata konu olan ürünlerin yaklaşık yüzde 84’ünün Türkiye tarafından da ihraç edilebildiği kaydedildi. Bu oran, 2013 yılına göre yüzde 4,3 artış gösterdi.

Ayrıca, Türkiye’nin ürün-ülke bazında küresel pazarlara erişiminin de güçlendiği aktarıldı. 2023 verilerine göre Türkiye, her 100 pazarın 22’sinde yer alırken, bu oran 2013’te 16 pazar seviyesindeydi.

Dengeli dağılım, dış şoklara karşı direnç

Analizde, ürün-ülke sayısının ihracat çeşitliliğinin bir göstergesi olmakla birlikte, ihracatın dağılımının da dikkate alınması gerektiği vurgulandı. Türkiye’nin ihracatının belirli ürün veya pazarlara aşırı derecede yoğunlaşmadığı, aksine dengeli dağıldığı ifade edildi.

İlk 10 ürün, ilk 10 ülke ve ilk 10 ürün-ülke ikilisinin toplam ihracattaki payları dikkate alındığında Türkiye’nin, ilgili dönemde en az yoğunlaşmaya sahip ülkeler arasında yer aldığı bildirildi.

Bu dengeli yapının, Türkiye’nin ihracatını dış şoklara karşı daha dirençli hale getirdiği vurgulandı.

Yeni pazarlara güçlü açılım

Analizde ayrıca, Türkiye’nin ihracatındaki artışın hem yeni ürün ve pazarlarla genişleme (yayılma marjı) hem de mevcut pazarlardaki derinleşme (yoğunlaşma marjı) yoluyla gerçekleştiği kaydedildi. Bu alanda Türkiye’nin, analiz edilen ülkeler arasında yayılma marjının en fazla katkı sağladığı ülke olduğu belirtildi.

Katma değer ve teknoloji vurgusu

Sonuç bölümünde, verilerin Türkiye’nin ihracatında ürün ve ülke çeşitliliğinin arttığını ve ihracat yapısının daha dayanıklı hale geldiğini gösterdiği ifade edildi.

Ayrıca ihracatın dengeli dağılmasının dış şoklara karşı direnci artırdığı vurgulanırken, katma değer ve teknoloji seviyesi gibi kriterlerin de ihracat performansındaki genel iyileşmenin ölçülmesinde dikkate alınması gerektiği bildirildi.

Yorumlar
Aşağıdaki görselde işlemin sonucu kaçtır
Captcha Image
* Bu içerik ile ilgili yorum yok, ilk yorumu siz yazın, tartışalım *