Harran Üniversitesi Arkeoloji Bölümü ve Harran Ören Yeri Kazı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Önal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kültür ve Turizm Bakanlığının finansmanı, Şanlıurfa Valiliği ve Büyükşehir Belediyesinin desteğiyle yürütülen “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında ören yerindeki arkeolojik kazıların sürdüğünü belirtti.
Harran’ın dünya tarihinde önemli bir bilim ve yerleşim merkezi olduğuna dikkat çeken Önal, kentin yaklaşık 800 yıl önce Moğol istilası sırasında yağmalanıp yıkıldığını hatırlattı. Harran Ulu Camisi’nin kuzeyinde yapılan çalışmalarda, tarihi aydınlatacak çok sayıda eser ortaya çıkarıldığını kaydeden Önal, buluntuların bilimsel incelemelerin ardından ziyaretçilere sunulmasının planlandığını aktardı.
Antik kaynaklarda bölgede 5 medrese bulunduğunun bilindiğini belirten Önal, bunlardan ilkindeki kazı çalışmalarında önemli ilerleme sağladıklarını ifade etti.
“Baklava dilimi desenli” ekmek kalıbı
Kazılar sırasında tarihe ışık tutan dikkat çekici buluntulardan birinin de ekmek kalıbı olduğunu söyleyen Önal, yaklaşık 40 santimetre çapındaki bulgunun sağlam olarak günümüze ulaşmasının büyük önem taşıdığını vurguladı.
Süslemeli eserin, dönemin sanat anlayışını da yansıttığını dile getiren Önal, şunları kaydetti: “Bilimin, matematiğin, astronominin, geometrinin, tıbbın, felsefenin ve teolojinin eğitiminin verildiği bu medreselerin tarihte önemli bir yeri vardır. Bu yıl medrese kazımızda tonozlu odaların bulunduğu yerde tandırlar ele geçti. Bu tandırların yanı başında eserimizi bulduk. Pişmiş topraktan yapılmış üzerine sanki baklava dilimi desenleri kazınmış bu eserin ekmek kalıbı olarak kullanıldığını tespit ettik. Günümüzden 800 yıl önce yapılmış bir ekmek kalıbı olmalı. Mühür şeklinde de ifade edilse de kalıp daha doğru ifade olur. Ekmeğe biçim vermek, güvenli olduğunu belirtmek ve daha iyi pişmesini sağlamak için ekmek kalıpları tarih boyunca kullanılmıştır. Pompei'de de dilimli kalıp desenli, hatta sahibinin adının yazıldığı pişmiş ekmekler bulundu. İlk defa buğdayın toprakla buluşturulduğu belirtilen Harran'da da bu baklava desenli ekmek kalıbının bulunması ekmek kültürünün zarifliğini göstermesi açısından önemlidir. Anılan bezeme günümüz Urfa pidesindeki 'kabartma pide' desenine benzemektedir. Çeşitli bezemeleri olan ekmek kalıpları günümüzde de ekmekçilikte ve pastacılıkla yaygın olarak kullanılmaktadır.”
