Dünyaca ünlü Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’un ölümünün 17. yılı dolayısıyla Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi'nde (KTMÜ) “Cengiz Aytmatov’da Kimlik, Bellek ve Ortak Kültür” başlıklı panel düzenlendi.
KTMÜ Cengiz Aytmatov Kampüsü'ndeki Rektörlük binasında gerçekleşen etkinliğe, Kırgızistan’daki Cengiz Aytmatov Enstitüsü Başkanı ve MHP Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. İlyas Topsakal, Türkiye'nin Bişkek Büyükelçisi Mekin Mustafa Kemal Ökem, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) Genel Sekreteri Sultan Raev, Genel Sekreter Yardımcısı Sayit Yusuf, Azerbaycanlı ressam Sakit Memmedov, Cengiz Aytmatov Vakfı Başkanı Eldar Aytmatov, akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Moderatörlüğünü KTMÜ Rektörü Prof. Dr. Alpaslan Ceylan’ın üstlendiği panelde, Ankara’da kurulan Cengiz Aytmatov Enstitüsü’nün çalışmaları ve yazarın düşünceleri ile anıları paylaşıldı.
Panelin açılışında konuşan Prof. Dr. İlyas Topsakal, “Büyük kurumlar kurduk, büyük binalar inşa ettik. Ancak onları sanatla, sevgiyle, irfanla ve hakikatle doldurmak zordur. Bu da büyük sanatçılar ve düşünürlerin işidir. Cengiz Aytmatov da bizim için bu yüzden önemli,” dedi.
Aytmatov’un İngiltere’de en çok okunan yazarlar arasında yer aldığını belirten Topsakal, Türk dünyasında da yazarın daha çok okunması gerektiğini vurguladı.
TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev de Ankara’daki Cengiz Aytmatov Enstitüsü’nün ve KTMÜ’nün Kırgızistan’daki eğitim sistemine katkılarına dikkat çekti.
KTMÜ Rektör Vekili Prof. Dr. Almaz İbrayev ise Aytmatov’un sadece Kırgızistan’ın değil, tüm Türk dünyasının yazarı olduğunu ifade etti.
Açılış konuşmalarının ardından panele geçildi. Türkiye’den Prof. Dr. Muhammet Hanifi Macit, “Bellek Yitiminde Batılı Aklın Yorumuna Karşı Olarak Cengiz Aytmatov’da Mankurtlaştırma” başlıklı sunumunda, Aytmatov’un sanat yoluyla otoriter sisteme karşı etkili bir mücadele yürüttüğünü belirtti. Macit, “Aytmatov eserlerinde, Batılı aklın sömürgeleştirme politikalarının toplum üzerindeki etkilerini ve gelenekten kopmuş, değerlerinden utanan nesillerin nasıl yetiştirildiğini anlatıyor,” dedi.
KTMÜ Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Leyli Ükübayeva, “Bizim Tanıdığımız ve Tanımadığımız Cengiz Aytmatov” başlıklı sunumunda, Sovyet rejiminin Aytmatov’un eserlerini Kırgız dilinde yazmasına izin vermediğini hatırlattı.
KTMÜ Öğretim Görevlisi Yrd. Doç. Dr. Mirgül Tekeşova ise “Cengiz Aytmatov ve Ortak Türk Edebiyatı” başlıklı sunumunda, “Aytmatov eserlerinde gerçekleri cesurca dile getirmiştir. Eksiklerini sorguladığı sosyo-politik sistem karşısında, kendi yolunu çizmesinde babasının rolü büyüktü,” dedi.
Babası Kurşuna Dizilmişti
12 Aralık 1928’de Talas eyaletinin Şeker köyünde doğan Cengiz Aytmatov, 2008 yılında Kazan’da rahatsızlanmış ve tedavi için götürüldüğü Almanya’da 10 Haziran’da hayatını kaybetmişti.
Aytmatov’un babası, dönemin Sanayi ve Ticaret Bakanı Toleykul, Stalin’in emriyle 1938’de gizlice kurşuna dizilmişti.
Aytmatov’un naaşı, babasının mezarının da bulunduğu Bişkek’teki Ata-Beyit Ulusal Tarih ve Anıt Kompleksi’ne defnedildi.
Anma etkinlikleri kapsamında ayrıca Ankara merkezli Cengiz Aytmatov Enstitüsü tarafından, Kırgızistan Milli Bilimler Akademisi’nin ev sahipliğinde “Cengiz Aytmatov, Türk Dünyasının Geleceği” başlıklı forum da düzenlendi.
