Varantlar, finans piyasalarında yatırımcılara dayanak varlığı belirli bir fiyattan alma veya satma hakkı sunan türev araçlar olarak dikkat çekiyor
Varantlar nerden ortaya çıktı
Varantlar, finansal piyasalarda 20. yüzyılın başlarında gelişmiş ülkelerde kullanılmaya başlandı. Özellikle Almanya ve Hong Kong gibi piyasalarda yoğun ilgi gördü. Türkiye’de ise 2010 yılından itibaren Borsa İstanbul’da işlem görmeye başladı. Temel olarak menkul kıymetleştirilmiş opsiyonlar olarak tanımlanan varantlar, hisse senetleri, endeksler, döviz veya emtialar gibi dayanak varlıklar üzerine ihraç ediliyor. Finansal inovasyonun bir ürünü olan varantlar, yatırımcılara kaldıraçlı işlem imkanı sunmak için tasarlandı.
Varantlar nerden alınıp satılır
Varantlar, Borsa İstanbul’da Kurumsal Ürünler Pazarı’na bağlı Varant Pazarı’nda işlem görüyor. Piyasa yapıcılı sürekli müzayede sistemiyle alınıp satılıyor. Yatırımcılar, bir aracı kurumda hesap açarak ve risk bildirim formunu imzalayarak varant işlemlerine başlayabilir. İşlemler, hisse senedi alım-satımı gibi aracı kurum platformları üzerinden gerçekleştiriliyor. Emirler, piyasa yapıcının kotasyonları üzerinden fiyat ve zaman önceliğine göre eşleşiyor. Ayrıca, varantlar için teminat gerekmiyor, bu da onları cazip kılan unsurlardan biri.
Varantların riskleri nelerdir?
Varantlar, yüksek getiri potansiyeli sunsa da ciddi riskler taşıyor. Kaldıraç etkisi nedeniyle küçük fiyat hareketleri büyük kazanç veya kayıplara yol açabilir. Vade sonunda dayanak varlığın fiyatı beklentiyi karşılamazsa varantın değeri sıfıra inebilir, yani yatırılan tüm para kaybedilebilir. Piyasa likiditesinin düşük olması durumunda alım-satım zorlaşabilir ve fiyat oluşumu sağlıklı olmayabilir. Ayrıca, ihraççı kurumun mali durumu da risk faktörü; ihraççının batması durumunda varantlar değersiz hale gelebilir. Zaman değeri kaybı, faiz oranlarındaki değişiklikler ve dayanak varlığın volatilitesi de varant fiyatlarını olumsuz etkileyebilir.
