Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan Doktorlara Yapay Zeka Denetimi: 2,1 Milyar TL Matrah Artışı
ANKARA (AA) - Hazine ve Maliye Bakanlığı, özel muayenehanesi bulunan 28 bin 931 doktoru yapay zeka destekli sistemle mercek altına aldı.
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülen çalışmada, doktorların vergi uyumu analiz edildi ve 3 bin 663 doktor “yüksek riskli” olarak tespit edildi. Gönüllü uyum kapsamında 2,1 milyar liralık matrah artışı sağlandı.
Yapay Zeka ile Vergi Denetimi
“Doktorluk Faaliyetinde Bulunan Serbest Meslek Erbaplarına İlişkin Analiz Çalışması” kapsamında, 28 bin 931 doktorun verileri yapay zeka ve makine öğrenmesi algoritmalarıyla tarandı. Çok değişkenli veri kümeleriyle risk senaryoları oluşturuldu ve doktorların vergi uyum düzeyleri değerlendirildi. Analiz sonucunda, 3 bin 663 doktor vergi uyumu açısından “yüksek riskli” kategorisine alındı.
Matrah Artışı
Yüksek riskli doktorlar, doğrudan cezai işlem yerine önleyici denetim ve gönüllü uyum yaklaşımıyla bilgilendirildi. Vergi mevzuatı konusunda yönlendirme yapılan doktorlar, beyanlarını güncellemeye davet edildi. Bu süreçte:
1.701 doktor, pişmanlık hükümlerinden yararlanarak beyanlarını güncelledi.
Toplamda 1,7 milyar liralık matrah bildirimi yapıldı.
Mükellef başına ortalama matrah, uyum öncesine göre 5 kat arttı.
Ayrıca, Aralık 2023 KDV beyannameleri analizinde, kanuni sürede 9 milyon lira olarak beyan edilen teslim ve hizmet tutarı, 2025’te verilen düzeltme beyannameleriyle 358 milyon liraya yükseldi.
Riskli gruba dahil olmayan 158 doktor ise 76 milyon lira matrah bildirdi. Böylece, toplamda gönüllü uyumla 2,1 milyar liralık matrah artışı sağlandı.Gönüllü uyuma katılan doktorlar hakkında vergi incelemesi yapılmadı.
Ancak, uyuma katılmayan veya beyanları kabul edilmeyen doktorlar için takdire sevk veya vergi incelemesi süreçleri başlatılacak.
Bakanlık, doktorların mali bilgilerinin yanı sıra giderlerinin de vergi mevzuatına uygunluğunu inceleyecek. Bu süreçte, Sağlık Bakanlığı’ndan muayene ve ameliyat bilgileri de talep edilecek.
Bakan Şimşek’ten Açıklama
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, çalışmaya ilişkin, “Kayıt dışılıkla mücadelemizi sadece cezalarla değil, mükelleflerimizi bilgilendirerek ve yönlendirerek sürdürüyoruz. Bu çalışma, önleyici denetim modelinin başarısını gösteriyor. 2,1 milyar liralık matrah artışı, hem gelir artışı hem de vergi adaletine olan güvenin göstergesidir,” dedi.
Vergi uzmanı Dr. Ali Yılmaz, çalışmayı “teknolojinin vergi denetiminde devrim niteliğinde bir adımı” olarak nitelendirerek, “Yapay zeka, şeffaflığı artırıyor ancak doktorların uyum sürecinde daha fazla rehberliğe ihtiyacı var,” yorumunu yaptı.
Türk Tabipleri Birliği ise, “Denetimlerin şeffaf ve adil olması önemli. Doktorlar, idari yük altında ezilmemeli,” açıklamasını yaptı.
